چاپ مركزي

مصرف كاغذ در هر جامعه‌اي يكي از شاخصهاي پيشرفت فرهنگي است. ميانگين سرانة مصرف كاغذ در جهان سالي 2/43 كيلوگرم كارت ويزيت براي هر نفر است. ميانگين سرانه در ژاپن 225، در اقيانوسيه 160 و در اروپا 156 كيلوگرم در سال است. ميانگين سرانه در كشورهاي آسيايي حدود 16 كيلوگرم است، يعني حدود 27 كيلوگرم كمتر از ميانگين جهاني. ميانگين چاپ كارت ويزيت سرانة مصرف كاغذ در ايران حدود 12 كيلوگرم است، يعني 4 كيلوگرم كمتر از ميانگين مصرف كاغذ در آسيا (نگاه كنيد به : اطلاعات، سه‌شنبه 24 آبان1373، ص 2 ، ستون 5). يكي از مشكلات نشر كتاب در ايران، پايين بودن شمارگان كتابها و عنوانهاي چاپي در سال است. ارقام چاپ تراكت نازل مصرف سالانة كاغذ در ايران با پايين بودن شمارگان كتاب و روزنامه و مجله و عنوانهاي چاپي كتاب در ايران تناسب دارد.

كاغذ مشخصه ديگري نيز دارد و آن وزن است؛ براي مثال مي‌گويند كاغذ 70 گرمي يا 80 گرمي. مبناي اين تقسيم‌بندي، وزن يك متر مربع كاغذ است. كارت ويزيت كاغذ 80 گرمي يعني كاغذي كه وزن يك متر مربع آن 80 گرم باشد. هر چه گرم كاغذ بيشتر باشد، وزن كاغذ زيادتر و ضخامت آن بيشتر است. كاغذهاي سفيد به وزنهاي 50، 60، 70، 80، 90، 100، 110 گرمي توليد مي‌شود. چاپ كارت ويزيت كاغذ سفيد 50 گرمي نازكترين كاغذ و كاغذ سفيد 110 گرمي  ضخيم‌ترين كاغذ است. در ضمن واحد شمارش كاغذ در چاپ و نشر بند است و همان‌طور كه قبلاً نيز گفته شد، هر بند از 500 برگ كاغذ تشكيل مي‌شود.  در ايران، بين اهل فن چاپ و كاغذ براي ابعاد كاغذ اصطلاحات خاصي رايج است، از جمله: چهار و نيم ورقي، چهارورقي، سه ورقي، دو ورقي، يك و نيم ورقي و نيم ورقي. مبني اين نامگذاري ، تعداد تاهايي  چاپ تراكت است كه برگ كاغذ براي مصرف چاپي مي‌خورد. شايد مقصود با اين نمودارها بهتر نشان داده شود 

 به سه دستة عمده تقسيم مي‌شود: كاغذهاي مخصوص چاپ كتاب؛  كاغذهاي روزنامه و مجله؛  كاغذهاي پوشش كتاب و مجله و جلد. از كاغذهاي نامرغوب، مانند كارت ويزيت كاغذهاي كاهي روزنامه، براي مصرفهاي فراوان و زودگذر و از كاغذهاي مرغوب، مانند كاغذ گلاسه، در چاپ كتابهاي چاپ كارت ويزيت نفيس و ماندگار استفاده مي‌شود.  همة كاغذها را به اعتبار شفاف بودن يا مات بودن ، مي‌توان به دو دستة عمده تقسيم كرد : براق ؛  مات. همة كاغذهاي براق جزو دستة مرغوب و همة كاغذهاي مات (جز گلاسة مات و نيمه مات) جز دستة نامرغوب يا كمتر مرغوب قرار مي‌گيرد (براي اطلاع چاپ تراكت تفصيلي‌تر نگاه كنيد به : دانشور، هوشنگ، 1351، ص 238ـ 245؛ لاهيجي ، جلال، 1370). 

 كاغذ، مصرفها و نامهاي بيشماري دارد. بيشتر اين نامها، كه توليدكنندگان روي محصولات خود گذاشته‌اند، تجارتي است. به طور كلي مي‌توان كاغذ را بر اساس كارت ويزيت كاربرد آن به دو دستة اصلي تقسيم كرد:

كاغذهايي كه مصرف چاپي دارند؛

كاغذهايي كه مصرف چاپي ندارد.

كاغذهايي كه مصرف چاپي ندارد، مانند چاپ كارت ويزيت كاغذ ديواري، دستمال كاغذي، كاغذهاي صنعتي كه در توليدات چاپ تراكت مختلف كارخانه‌اي مصرف دارند. كاغذهاي بسته‌بندي و حتي كاغذ تحرير از موضوع بحث ما نيست. 

ماكرو ها از ويژگي هاي پيشرفته برنامه ورد به تايپ حساب مي آيند. بطوري كه ميتوان با ضبط كردن يك ماكرو تمامي كارها ، اقدامات و ويرايش هايي را كه در يك مرحله بر روي سند و يا حتي قسمتي از سند خود اعمال ميكنيد را ظبط و سابقه كرده و براحتي در جاي ديگري بكار ببريد.

فرض كنيد يك متن را مي خواهيد تايپ كنيد كه يك فرمول خاص در آن چندين بار تكرار مي‌شود. به جاي اين كه اين فرمول چندين بار تايپ كنيد يا كپي يك ماكرو چاپ  تعريف مي‌كنيد.
براي ساخت يك ماكرو از تب view گزينه Macros را انتخاب كنيد. در منوي باز شده گزينه Record Macro را انتخاب كنيد. 

كتاب ها را از نظر صفحه آرايي، مى توان به دو گروه چاپ تراكت  كلي تقسيم كرد: يك گروه، كتاب هايي مانند ادبيات داستاني كه تصوير، نمودار و جدول ندارند و فقط واژگان به عنوان حروف متن و تيترهاي اصلي و تيترهاي فرعي و پانوشت و... در صفحات آنها ديده مى شود. اين گونه كتاب ها نيازي به طراح گرافيك ندارد و حروفچين، مطابق دستورالعملي كه به او داده شده است، كارت ويزيت  در ارتفاع تعيين شده براي هر صفحه و طول سطر مشخص بر مبناي قطع كتاب و اندازه حروف معلوم، تمام صفحات را تنظيم مي كند و سرصفحه ها را در محل ثابتي قرارمى دهد.

سرصفحه ها، تنها واژگاني هستند كه مجازند در حاشيه هاي صفحه قرارگيرند. معمولاً سرصفحه سمت راست، كه در صفحه زوج واقع مى شود، نام  قيمت طراحي كتاب است و سرصفحه سمت چپ، كه در صفحه فرد قرار دارد، نام فصل مي باشد. به بيان كامل تر، عنواني كه ثابت تر است در صفحه زوج و مطلبي كه نسبت به اين صفحه زودتر تغيير مي كند در صفحه فرد قرار مي گيرد. سر صفحه ها، عامل مناسبي براي تزيين صفحه هستند و نوع قلم و اندازه و محل قيمت چاپ قرارگيري آنها اهميتي اساسى در شكل صفحه و تأثير بصري آن دارد. مثلاً در كتابي كه درباره معارف اسلامي ست، مى توان نقش اسليمي كوچك و ظريفي را در تركيب

با سرصفحه به كاربرد و شكل صفحه را زيباتر نمود و به فضاي صفحه نيز روحانيتي بخشيد.

نظامي بصري است كه براي قانونمند كردن حاشيه هاي صفحات ،« گريد » يا « پايه كار » كتاب، فاصله سطرها از يكديگر و فاصله ستون ها در حالتي كه متن چاپ تراكت هر صفحه بيش از يك ستون باشد، و يكسان سازي اين عوامل در كل كتاب از آن استفاده مى شود. در نشر روي ميزي پس از تعريف گريد در رايانه، تمام صفحات كتاب را بر مبناي آن صفحه آرايي مي كنند و كارت ويزيت طراحي گريد مناسب، سبب مى شود كه وحدت لازم در شكل تمام صفحات كتاب برقرار گردد و نظم لازم در استقرار عناصر بصري ايجاد شود. در كشور ما از قرن ها پيش، قيمت طراحي خوشنويسان براي يكسان بودن فاصله و طول سطرها در كتاب هاي خطي، از صفحه اي مقوايي استفاده قيمت چاپ مي كردند كه درآن محل كرسي خطوط، ريسماني كشيده شده بود. يعني، در يك صفحه مقوايي به اندازه صفحات كتابي كه قرار بود خوشنويسي شود.

0 ميلى متر / نام دارد كه اندازه آن 376 « پونت » واحد اندازه گيري حروف چاپي Punkt و در آلماني به صورت Point است. پونت را در انگليسي و فرانسه به صورت « پونط » چاپ تراكت ،« پنط » تلفظ مي كنند ولي به صورت هاي « پُ نْ تْ » مي نويسند و  كارت ويزيت در فارسي آن را هم مي نويسند. « پوينت » و اندازه حروف، بر حسب واحد پونت بيان مى شود ولي براي تعيين ضخامت آن از واژه هاي Bold و Light استفاده مى شود كه در انگليسي به  قيمت طراحي  ترتيب معادل آنها « سياه » و « نازك » است. تفاوت حروف 13 نازك، با حروف 13 سياه فقط در درش تتر بودن و تير هتر بودن 13 سياه است  قيمت چاپ و گرنه ارتفاع هر دو قلم يكي است.

اندازه هاي متداول براي توليد كتاب در هر كشور، به دو عامل اصلي مربوط است: -1 ابعاد كاغذهاي رايج درآن كشور

-2 عملكرد و ماهيت كتاب

در عامل اول بايد قطع كتاب را مضرب مشخصي (يعني كارت ويزيت عدد كامل) از يكي از كاغذهاي استاندارد و رايج موجود در بازار در نظر گرفت تا دور ريز كاغذ به حداقل كاهش يابد. عامل دوم، در نظر گرفتن ويژگى هاي اصلي مخاطبان اثر و نيز ساير جنبه هاي كاربردي مانند چينش در كتابخانه، كيف و... است.

به طور مثال، قطع يك اطلس جغرافيايي بايد بزرگ باشد تا قيمت چاپ نقشه هاي بزرگ در يك صفحه يا در دو صفحه مقابل هم قرار گيرند، بدون آن كه واژگان داخل آنها بيش از اندازه ريز شود. فرهنگ هاي لغت براي كاربردهاي كتابخانه اي قطع بزرگ دارند و يا به منظور سهولت همراه داشتن آنها، در قطع كوچك چاپ مى شوند. در مورد كتاب هاي كودكان استفاده از قطع هاي بزرگ با صفحات زياد صحيح نيست زيرا جا به جا كردن اين گونه كتاب ها براي كودكان دشوار است. قطع قيمت طراحي بزرگ، زماني براي كودكان مناسب است كه نويسنده كتاب، تشخيص داده باشد براي عملكرد مناسب و تأثيرگذاري لازم تصاوير با توجه يه موضوعي كه دارند  بزرگي كتاب ضروري است و البته در چنين حالتي صفحات كتاب بايد اندك باشد. كتاب كودك، اگر بدون متن و فقط از تصاوير تشكيل شده باشد، مى تواند در قطع كوچكي انتشار يابد؛ اما كتاب كودكي كه متن دارد، اگر قطع آن بيش چاپ تراكت  از حد كوچك انتخاب شود، طول سطرها براي قرارگرفتن تعداد مناسب كلمه در يك سطر، كم مي آيد. زيرا بديهي است كه حروف كتاب هاي كودكان بايد  درشت باشد و براي تعيين آن مى توان از كتاب هاي درسي آن گروه سني ايده گرفت.

واحدهاي پس از متن، به ترتيب عبارت اند از: مؤخره كارت ويزيت يا فرجام سخن يا عنوان ديگري كه اين مفهوم را برساند؛ پيوست يا پيوست ها يا ضمايم؛ يادداشتها (اگر در متن كتاب يا در پايان فصل ها به صورت پانوشت نيامده باشند )؛ واژه نامه يا واژه نامه ها؛ كتاب نامه يا  قيمت چاپ كتاب نامه ها؛ فهرست راهنما يا فهرست هاي راهنما؛ غلط نامه ( اين واحد، ممكن است در برگي جدا چاپ شود و در كتاب قرار گيرد) وصفحه عنوان لاتين (كه بيشتر  قيمت طراحي در كتاب هاي علمي، چنين صفحه اي مرسوم است). ممكن است بسياري از كتاب ها، تمام يا برخي از اين واحدهاي پس از متن را نداشته باشند ولي در صورت نياز به وجود آنها، استانداردهاي جهاني توليد كتاب، چاپ تراكت  ترتيب قرارگيري آنها را به گونه اي كه ذكر شد، تعيين نموده است.